The Conservation Institute
door Rosan Scheres – SRAL
Sinds afgelopen zomer is door het team van Stichting Restauratie Atelier Limburg al heel wat werk verzet in het Katakombencomplex en de resultaten daarvan zijn goed zichtbaar. Op veel van de in 1910 aangebrachte schilderingen komen voorstellingen en details tevoorschijn die lange tijd bedekt waren onder vuil- en roetsporen, of die aangetast waren geraakt door invloeden van het klimaat of door stootschades ontstaan door het intensieve gebruik van het complex door de jaren heen. De afgelopen maanden kwam het team voor uitdagingen te staan van nogal uiteenlopende aard.
In het Arcosolium van Zosimanus (crypte nr. 32), dat in oktober gerestaureerd is, leek de roetbevuiling op het gewelfje zodanig ernstig, dat men van tevoren niet kon vermoeden hoe verbluffend het resultaat zou zijn van het geduldig stapsgewijs schoondeppen van het oppervlak. Omdat dit resultaat zo indrukwekkend is, hebben de restauratoren ervoor gekozen om dit arcosolium (vooralsnog) slechts voor de helft te restaureren – dat wil zeggen dat alleen de rechterkant van de schildering is gereinigd en geretoucheerd. Dit om de bezoekers te kunnen tonen hoe het schadebeeld van de schilderingen ontstaan is en wat het belang van deze restauratie is. En simpelweg hoe charmant de kleuren en details van de schilderingen zijn, wanneer deze weer duidelijker zichtbaar zijn.
De roetsporen, die zijn veroorzaakt door de kaarsjes die lange tijd bij de rondleidingen gebruikt werden, ontsieren niet alleen de kleurige schilderingen. Ook in cryptes waar de muren oorspronkelijk onbeschilderd bleven, vormen de typische zwarte ‘stippen’ een erg storend vlekkenpatroon op de blanke mergelstenen bokken. Soms zijn zelfs namen erin leesbaar! Dit is bijvoorbeeld goed te zien in het westelijke deel van het complex, in de zogenaamde Dubbele Basiliek (crypte nr. 36), waar het SRAL team de afgelopen maand ook veel werk heeft verzet om deze aanslag te verwijderen. In zekere zin zijn de roetsporen echter ook een teken van de gebruiksgeschiedenis van het complex. Daarom wordt erover gedacht om op een nog nader te bepalen plek in het complex enkele van de roetsporen te laten zitten als een herinnering aan het intensief gebruik van de ruimtes en de tijd van de kaarsjes.
Naast de sterke roetbevuiling in de basilica, trof het team hier in één van de grafnissen ook een in het verleden ingestort muurtje van mergelblokken aan dat ooit al provisorisch door iemand opnieuw (los) opgestapeld was. Aan restaurator José Vetro was de afgelopen weken de taak om de blokken opnieuw te ordenen en de muur weer netjes op te bouwen en te voegen met een geschikte mortel.
Weer eens iets heel anders dan reinigen en retoucheren met een klein penseeltje! Maar net zo belangrijk voor het zorgvuldige behoud van de originele materie en voor een mooi eindresultaat.
‘Pareltjes’ is een serie korte verhalen die ingaat op bijzonderheden binnen ons museum, geschreven door één van onze vaste of gast-medewerkers.